/201/ cum fecibus, in deliciis habent. Quae omnia,
cum non nisi ad coeli temperiem referri possint,
manifeste deducitur coelestia corpora
in horum inferiorum ministerium ordinata,
saltem secundario, Deique instrumenta esse
ut agant in hoc sublunari orbe. Quis autem
adeo vesanus ut non intelligat instrumentum
percipi non posse absque fine, in quem
disponitur? Quinimo instrumentum non
intendit agens, nisi in ordine ad finem. Cum
igitur illa divina corpora in nostri ministerium
Dei providentia eleganter descripserit
graviterque stabilierit, quomodo illa et
non nostratia agnoscet? Simile profecto est ac
dicere: «Faber intendit serram et non ligni
fissionem».
Aristoteli autem haec opinio perperam
imputatur. Ipse namque, in 2. Physicorum, apertissimis
rationibus contendit Naturam agere
propter finem, non minus quam artem. In 8.
Physicorum, ex motibus inferioribus in motum aeternum
conscendit, imo et in coeli indagationem;
ostendit insuper corruptibiles hos motus
perennare haud posse, nisi a motu aeterno
et suo motore conserventur, cunctaque
haec inferiora esse in prima materia tanquam
in subiecto, et in primo motore tanquam in
agente, quae omnia in 2. Metaphysicorum repetit. In 2.