Tommaso Campanella, Syntagma, p. 106
methodo haud inepta dictorumque suorum rationem
reddit aliquando;
sed quaternitas elementorum et qualitatum, et elementatio et
reductio
omnium ad illa fefellit valde virum solertissimum, qui praeterea non
immoratur,
cum de febribus et pulsibus aliisque rebus sermocinatur, quantum
erat opus ad praestigias et praeiudicia physicorum eludendas.
Celsus scientiae
propior. Avicenna ordinem complexus est praeclarissimum
et materiam medicam longe
uberiorem fecit, ut propterea Galeno
sit proximus, et dignus omnino qui nova
interpretatione a barbarie
liberetur, quanquam meliora praestare potuisset, si plus
sibi ac viribus
propriis quam antiquorum testimoniis indulsisset.
Articulus 8
De legistis
Leges scribendae sunt stylo claro, vulgari et ab
omnibus qui sub illis
vivunt facile perceptibili commodoque utentibus; crescunt
autem illae
quando legislator non omnia complexus est methodice, succedentibus
ex casibus; unde commentatores qui non scripta tractant, ferme legislatores
evadunt
in omni secta. Possunt autem, ubi nimium excrevere,
in compendium redigi, velut
Iulius Caesar, teste Suetonio, cogitabat, et
Iustinianus tandem fecit erga Romanas,
addiditque artem quam Institutiones
vocat, sed compendiummelius dixeris, cum non ex certis
principiis
et semper veris conclusiones ac decisiones occurrentium casuum
exinde
deducere promptum sit: quod verum esse probat tot tantorumque
expositorum moles. Moyses quoque ex quatuor libris, qui physiologiam,
theologiam,
historiam et leges continent, quamvis compendiosis,
unum tamen fecit Deuteronomium. Et in aliis sectis abbreviatores legum
vidi
permultos; desideratur tamen in Chnistiana ut ex tot codicibus Decretorum,
Decretalium, Clementinarum, Extravagantium, Bullarum corpus
aliquod omnia semel complexum conficiatur; quod item in civili utilissimum
foret.
Nemo enim ignorat legum multitudinem incommodam
perniciosamque esse iudicibus,
clientibus, reipublicae; et leguleis tantum