Tommaso Campanella, Syntagma, p. 68
Articulus 2
In quo ponuntur regulae speciales ad recte philosophandum
Quoniam vero exploras iterum, doctissime Naudaee, quem modum philosophandi
probatiorem invenerim, ut voluntati tuae honestissimae morem
geram, sequentes pono
regulas.
Prima. Cuiuscumque rei veritatem volueris
perscrutari, eiusdem historiam
manifestam tibi esse oportet, non ex parte, sed
totam, ut si circa
caelestia philosophari volueris, disce prius observationes
historicas, videlicet
numerum stellarum errantium atque fixarum, et tempora
revolutionum
ipsarum, et varietates, et quando elevantur, quando deprimuntur,
quando stant, quando retrocedunt; item modum latitudinis et
longitudinis; ac
denique situm, locum et ordinem ipsarum, tunc enim
accedit causa investigans
docensque observatorum causas: quare ad istud
Plinii historiae et Hygini et Arati
necessariae sunt.
Similiter volenti theologiam addiscere, oportet historias sacras
praenosse,
ut in novo et veteri Testamento, Iosepho, Philone, Comestore et in
Baronii Annalibus habentur. Qui vult physiologiam scire, prius
historiam
naturalem de mineralibus, vegetabilibus et animalibus, elementisque
ac
elementatis rebus a Plinio, Agricola, Gesnero, Aldrovando, Imperato,
Dioscoride, Theophrasto et similibus haurire debet; propterea enim languent