Tommaso Campanella, Syntagma, p. 72
fieri quae natura facit, recte ex hac
parte dicis, quoniam plurima
mentiuntur idiotae et viros sapientes habent pro
diabolicis aut angelicis;
attamen in hanc opinionem non possent devenire, nisi
prius in natura et
politica certum esset, quod extant viri angelici et diabolici;
nec illusores,
quales Apuleius, Lucianus et Agrippa, efficere poterunt, quin
fuerint in
mundo veraciter magi. Nec quia fabulantur poëtae de caballo Pegaseo
et Bellerophonte, non verum erit quod testatur Suetonius de Simone
mago, qui fuit
Neroni Icarus; nec quia cingari et astronomi sunt mendaces,
non efficient tamen
quin detur vera prophetia, siquidem non est
negandum aurum purum aliquod, quoniam
multiplex est plurimumque
falsum chymicum.
Quinta. Cum impossibilis propositio
aliqua tibi apparebit, ut quod Sol
stet in centro et Tellus rotetur, noli statim
pro impossibili eam habere ac
praedicare; sed retine assensum, donec undique
conquisitis rationibus
veritatem erueris.
Articulus 3
De ratione et ordine legendi historicos
Quandoquidem igitur
historiam rerum, de quibus philosophari convenit,
vix aliunde desumimus quam a
libris, inde est quod ipsorum lectionem
sic instituere convenientissimum iudico. Ac
in primis ordo legendi
historiam naturalem requirit ut primitus divisio coeli et
terrae per cosmographiam
practicam, non per speculativam, ob oculos ponatur in
mappa; deinde vero regiones coeli et terrae per circulos distinguantur;
ac demum
historia coelestium et terrestrium evolvatur qualiter extat
apud Plinium et
reliquos.
Ordo historiarum sacrarum postulat ut legamus in primis vetus atque
novum Testamentum, deinde hagiographos scriptores quos vix unquam
absque
cosmographia et cronologia possis assequi, simulque historiam
Flavii Iosephi et
Annales Baronii ac Bzovii, saltem in compendium redactos.