Tommaso Campanella, Syntagma, p. 78
philosophiam
eiusmodi explanare aut potius instaurare conatus est.
Sed cum in officinis
artistarum plus philosophiae realis et verae habeatur
quam in scholis
philosophorum, consulendi sunt diligenter pictores, tinctores,
ferrarii, aurifices,
auri ductores, agricolae, milites, bombardarii,
pannifici, destillatores et id
genus reliqui.
In moralibus Seneca omnibus praevalet; Aristoteles in particulis
bonus
est; Telesius magis ad totum accedit; Plato vero sparsus est, non
methodicus circa totum, et cum ars ipsa integra deficeret, ipsam de novo
instaurare
conatus sum.
In oeconomicis primum legendus est Aristoteles, quia valet
methodo;
deinde Xenophon et Plutarchus, quia abundant praeceptis; de me vero
iudica tu, Naudaee.
In politicis fundus erit Plato, leges, legislationem, regnum ac
rempublicam
instituens luculenter, ut propterea divus Thomas in libro De regimine
principum Platonismum in republica desideret. Aristoteles, ut
aequum
fuit, a praeceptore hausit quidquid habet boni, astutis aptior quam
prudentibus. Hunc excipiet Plutarchus, bonus in multis. A Machiavello,
ut nimium
astuto et procaci, abstinendum. Moses vero adeo praecellit
in omnibus, ut caeteri
legislatores sint eius veluti simiae: Pythagoras,
Numa, Minos, Zaleucus, Solon,
Zamolxis, Mahometes et alii.
In medicina, quae philosophia est practica, ductor
erit Hippocrates;
mox Galenus, abbreviatus tamen; et ab eo Celsus, qui eloquentiam
sermonis
iunxit cum artis peritia, Trallianus, Avicenna, Rhasis et Fernelius.
Paracelsus denique in destillatoriis et medicinis chymicis aliquid promovit;