Archivio dei filosofi del Rinascimento

/p. 92/ istud privilegium, ut tantum ascendere possit

quantum descendere, neque aquae soli, sed unicuique

gravi corpori, modo eius partes

queant inter se cedere et succedere: superior

namque pars, inferiorem cum urget, sua gravitate

reflectitur in superiora motus; id quod

manifeste videtur in luto a latere compresso

et in arenae impresso vestigio, nam, ob gravis

corporis impositionem, ascendunt a latere

partes, sicut in medio descendunt. Depressionis

causa est, quia ponderi partes subsistere

nequeunt; causa reflexionis et ascensionis

est, ne corpus in corpus subeat et penetret.

I. C. – Fateor propositionem hanc, qua dicitur

«aquam non posse altiorem subire locum,

quam sit eius superficies unde procedit» veram

esse, ubi plus resistitur ab ea portione, quae

sursum pellitur, quam prematur ab illius vi et

pondere, quae urget. At ubi instantis vis pondusque

maius est, tum rursum impellitur aqua ad

eam superficiem, quae altior est, quam superficies,

a qua descendit. Hoc in organis manifestum

est, quorum depressione in puteum subsilit

aqua per tubos. Quod igitur facit lapis,

facere etiam potest aquae magna vis, si ad illius

lapidis pondus accesserit. Alex. – At, quaeso,

rem clarius explices. I. C. – In mundi machina

plurima aquae pars extra locum suum est. Alex. –

Concedo id quidem. I. C. – Terra vero multis

est pervia specubus eo in loco, qui et aquae debebatur

et a terra occupatus est. Alex. – Ita sit;