Archivio dei filosofi del Rinascimento

/p. 64/ Alex. – Sed, quaeso, quid super hoc Aristoteles

censuit? I. C. – Non, ut Plato, a motu sequentis aëris,

sed a cessione antecedentis causam accersit. Averroës[2]

vero ita scripsit: «Causa in motu lapidis post separationem

proficientis non est successio aëris, sed

translatio ipsius. Et haec est sententia Aristotelis, ut

declaratum est in libris Coeli et Mundi, et in ultimo

istius libri». Alex. – In quo ergo differt a Platone

Aristoteles?[3] I. C. – Quia ille per compulsionem

instantis aëris, hic per cessionem impulsi

id fieri arbitratus est. Alex. – Qua fretus

ratione? I. C. – Quia pulsus aër a lapide, eadem

pellit impulsione eum qui ante se est, tum ille

alium [et secundus tertium] atque is quartum, quae in loca subire

lapidem necesse est, ne vacuum detur. –

Arridetne tibi haec ratio? I. C. – Minime. Non enim

potest antecedens aër velocius moveri,

quam moveatur lapis, a quo semel impulsus

est aër ille; nam quomodo moveretur magis,

quam movens moveret ipsum? Sane magna mihi

difficultas est, ut intelligam plane qua natura

fultus aër subtrahat sese lapidi, a quo non

est per se pulsus. Quod autem nunquam pellatur

aër a lapide, ideo patet, succedit enim – inquiunt

Peripatetici – ne vacuum detur. At si impelleret,

non solum impleret vacuum, sed etiam

impelleret plenum. Nec assentior Averroi ex

mente Aristotelis dicenti aëris naturam esse ut,

semel motus, deinde seipsum moveat; non enim

deorsum motus aër, magis deorsum sese

movet, sed reciprocat et redit. Alex. – Diversam

memini me apud Themistium perlegisse