Testimonianze

Precedente Successivo

55 – 1645. Samuel Desmarets (1599-1673).

Samuelis Maresii, Theologi, Ultima patientia tandem expugnata, a D. G. Voetio, Ultrajectino Professore et quibusdam illius asseclis, sive Modesta et necessaria defensio tripartita, tum sui-ipsius, tum ea occasione causae Procerum Sylvaeducensium et Decretorum Synedicorum circa illam; Ipsi extorta varia et longa Contumeliarum serie; ac praesertim nupero libello famoso Belgice edito et inscripto Kort ende oprecht berhael van et oprichten ende inbaeren der nieuwe Broderschap etc., Groningae, Typis Johannis Nicolai Typographi, 1645, [52], 436 p. (Vanini pp. 408-409).

/408/ Siquidem [Schoockius] agnovit et declaravit inter alia, se illam suscepisse scriptionem, exstimulante D. Voetio et maxime in illius gratiam ut pote cum nunquam a Cartesio laesus ipse fuisset; Multa personalia ad id a D. Voetio fuisse suppeditata ac speciatim prolixam et odiosam Cartesii comparationem cum Atheista Vaninio. In illo libro multa aliena manu et quae pro suis non agnoscat fuisse inserta Ultrajecti, et nomen suum praefationi additum se inscio [...] /409/ Habeo penes me Cartesiano-Voetianae causae brevem deductionem C. D. Schoockii manu consignatam, qua asserit et probat evidentibus documentis, D. Voetium se exstimulasse ad dicendum falsum testimonium et Jesuiticas aequivocationes. Item sibi suggessisse consilium monstrasseque viam quomodo Cartesio respondendum sit; Item omnia suggessisse quae spectant Cartesii Atheismum ac comparationem cum Vaninio; Item contexuisse totam praefationem libri.

/408/ Indubbiamente Schoock riconobbe e dichiarò, tra le altre cose, di aver scritto tale prefazione dietro suggerimento del Signor Voet e soprattutto per fargli un favore, benché non fosse mai stato offeso da Descartes. Molti furono in proposito gli apporti offerti personalmente dal Signor Voet e in modo particolare la prolissa e odiosa comparazione con l’ateo Vanini. In quel libro molto, da lui riconosciuto come non suo, fu aggiunto in Utrecht da mano estranea e il suo nome fu apposto alla prefazione a sua insaputa [...] /409/ Ho in mio possesso la breve difesa della causa cartesiano-voetiana consegnata per mano del C. D. Schoock, in cui egli afferma e dimostra con prove evidenti che il Signor Voet lo indusse a dare falsa testimonianza e a ricorrere alle equivocazioni gesuitiche. Inoltre afferma che gli fu consigliato e gli fu indicata la strada sul modo di dare risposta a Cartesio; per giunta gli fu suggerito tutto ciò che riguarda l’ateismo di Cartesio e il confronto con Vanini; infine dichiara che Voet elaborò l’intera prefazione del libro.

Indice

(l’ordine cronologico, almeno per alcuni testi, si riferisce alla data di produzione e non di pubblicazione)

1619

1- Histoire Véritable de tout ce qui s’est fait et passé depuis le premier janvier 1619, Paris, Alexandre, 1619.

2- Mercure François, t. v, Paris, Richer, 1619.

3- D’Autreville, Inventaire général des affaires de France, Paris, Ian Petit-Pas, 1620.

4- C. Malingre, Histoire générale des derniers troubles, Paris, Ian Petit-Pas, 1622.

5- Histoire véritable de l’exécrable docteur Vanini, Paris, Soubron, 1619.

6- F. De Rosset, Les Histoire mémorables et tragiques, Histoire v, Paris, Chevalier, 1619.

7- G. de Catel, Lettera a Nicolas-Claude Fabri de Peiresc del febbraio 1619.

1621

8- J. Gaultier, Table chronographique de l’Estat du Christianisme, Lyon, Rigaud, 1621.

1622

9- M. A. De Dominis, Lettera a Giacomo I d’Inghilterra dell’11 febbraio 1622.

1623

10- M. Mersenne, Quaestiones in Genesim, Paris, Cramoisy, 1623.

11- Ch. Sorel, Histoire comique de Francion, Paris, Billaine, 1623.

12- Effroyables pactions faictes entre le diable et le pretendus Invisibles, 1623.

13- G. Naudé, Instruction à la France, Paris, Iulliot, 1623.

14- F. Garasse, La doctrine curieuse, Paris, Chapelet, 1623.

15- F. Ogier, Iugement et censure du livre de la doctrine curieuse, Paris, 1623.

16- F. Garasse, Lettres justificative del 6 novembre 1623.

17- M. Molé, Mémoires, t. i, Paris, Renouard, 1855.

1624

18- F. Garasse, Apologie, Paris, Chappelet, 1624.

19- J. de Silhon, Lettre à l’evesque de Nantes, 1624.

20- M. Mersenne, L’Impiété des Déistes, t. i, Paris, Bilaine, 1624.

21- M. Mersenne, L’Impiété des Déistes, t. ii, Paris, Bilaine, 1624.

22- Théophile de Viau, Apologie, 1624.

23- A. Remy, Deffence pour Estienne Pasquier, Paris, Ruelle, 1624.

24- F. Garasse, Epistre à Monsieur d’Oignon, Paris, Quesnel, 1625.

1625

25- F. Garasse, La somme théologique, Paris, Chappelet, 1625.

26- Ch. Besold, Dissertatio politioco-juridica de Majestate, Argentorati, Zetzner, 1625.

1626

27- J. de Silhon, Les deux vérités, Paris, Sonnius, 1626.

1628

28- R. Burton, The anatomy of melancholy, London, Crips, 1628.

29- Von dess Doctoris Julii Caesaris Vanini, sonsten Luciolus genandt, erschröcklicher gottloser Lehr, in M. Zeiller, Theatrum tragicum, Tübingen, Brunn, 1628.

1629

30- Ch. Cotin, Discours à Theopompe, 1629.

31- R. Fludd, Sophia cum Moria certamen, Frankfurt, Rötel, 1629.

1630

32- E. Richer, Vindiciae doctrinae, Coloniae, Egmond, 1683.

33- R. Descartes, Lettera del 17 ottobre 1630.

34- M. Mersenne, Questions rares et curieuses, Paris, Billaine, 1630.

1632

35- G. Franzosi, De divinatione per somnium, Francofurti, Beyer, 1632.

1634

36- J. de Silhon, De l’immortalité de l’ame, Paris, Billaine, 1634.

1635

37- C. Clemens, Musei, sive Bibliothecae, Lugduni, Prost, 1635

38- J. J. De Loyac, Le libertin converty, Paris, Toussainct du Bray, 1635.

39- J. A. de Richelieu, Mémoire, mss.

40- J. Gaches, Mémoires mss.

41- S. Dupleix, Histoire de Louis le Juste XIII, Paris, Sonnius, 1635.

1637

42- J. Cluver, Historiarum totius mundi Epitome, Lugduni Batavorum, Marcus, 1637.

43- F. de la Mothe le Vayer, Petit discours de l’immortalité de l’ame, Paris, Courbé, 1637.

1639

44- G. Voet, De atheismo, Utrecht, Roman, 1639.

1641

45- H. Sponde, Annalium Emin.mi Card. Caes. Baronii continuatio, Lutetiae, La Noue, 1641.

46- A. D’Abillon, La divinité defendue, Paris, Iosse, 1641

47- M. Ruar, Lettre à Mersenne del 13 settembre 1641

48- M. Mersenne, Lettre à Ruar del 1° dicembre 1641.

1642

49- F. Grenaille, La mode ou le charactère de la religion, Paris, Gasse, 1642.

1643

50- G. Patin, Lettre à Ch. Spon del 16 novembre 1643.

51- G. B. de Gramond, Historiarum Galliae, Toloae, Colomerius, 1643.

52- M. Schoock, Admiranda methodus, Utrecht, Waesberge, 1643.

53- R. Descartes, Epistola ad cel. virum Gisbertum Voetium, Amsterdam, Elzevir, 1643.

1645

54- R. Descartes, lettera del 16 giugno 1645.

55- S. Desmarets, Ultima patientia, Groningae, Nicolai, 1645.

1646

56- M. Schoock, Necessaria et modesta defensio, Groningae, Nicolai, 1646.

57- S. Desmarets, Bonae fidei sacrum, Groningae, Nicolai, 1646.

1647

58- C. van Baerle, Epistolarum liber, Amsterdam, Blaev, 1647.

1650

59- Naudaeana et patiniana, Paris, Delaulne, 1701.

60- Patiniana, ms. 7071 della Österreichische Nationalbibliothek di Vienna.

1653

61- Zacharie de Lisieux, Saeculi genius, Paris, Cramoisy, 1653.

62- Th. Raynaud, Erotemata de malis ac bonis libris, Lugduni, 1653.

1655

63- Ch. Sorel, La science universelle, t. iv, Paris, Le Gras, 1655.

1657

64- L. Guez de Balzac, Socrate chrestien, Paris, Courbé, 1657.

65- G. Tallemant des Reaux, Historiettes, t. i, Paris, Levavasseur, 1834.

1690

66- J. E. Schwelling, Exercitationes cathedrariae, Bremae, Brauer, 1690.